ประเภทของการ คุมกำเนิด ชั่วคราว

1. การใช้ถุงยางอนามัย

การใช้ถุงยางอนามัยเป็นวิธีที่ง่ายและสะดวก สามารถเลือกได้ทั้งถุงยางอนามัยสำหรับเพศชายและเพศหญิง นอกจากการ คุมกำเนิด แล้ว การใช้ถุงยางอนามัยยังสามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้อีกด้วย

ถุงยางอนามัยมีความแตกต่างกันทั้งในวัสดุที่ใช้ ซึ่งมีทั้งยางธรรมชาติ และยางสังเคราะห์ที่เหมาะสำหรับคนที่แพ้ถุงยาง ใช้แล้วมีอาการผื่นคัน นอกจากนี้ยังแตกต่างกันในขนาดและลักษณะทางกายภาพ เช่น สี กลิ่น แต่ทั้งนี้การใช้ถุงยางอนามัยสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้สูงถึง 98% เมื่อใช้อย่างถูกวิธี ดังนั้นเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ก่อนใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งต้องตรวจสอบดังนี้

• เลือกขนาดของถุงยางอนามัยให้เหมาะสม

• ตรวจสอบวันหมดอายุก่อนใช้งานห้าม ใช้งานถุงยางอนามัยที่หมดอายุแล้ว

• ตรวจสอบบรรจุภัณฑ์ก่อนใช้งาน ต้องไม่ฉีกขาด ดังนั้นการเก็บรักษาจึงสำคัญ ไม่ควรเก็บในที่ที่ร้อนจัดเช่น ในรถ เป็นต้น

• สวมและถอดถุงยางอนามัยให้ถูกวิธี โดยไม่ สวมถุงยางอนามัยช้าเกินไป และ ไม่ ถอดหลังจากอวัยวะเพศอ่อนตัว

• ห้าม ใช้ถุงยางอนามัยซ้ำ

2. การใช้ยาเม็ด คุมกำเนิด

เมื่อดูตามวัตถุประสงค์การใช้งาน ยาเม็ดคุมกำเนิดมี 2 ประเภท ได้แก่

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม ที่ต้องใช้เป็นประจำเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ นอกจากนี้ยังออกฤทธ์ช่วยปรับรอบเดือน ลดอาการปวดประจำเดือน ลดอาการไม่สบายตัวก่อนมีประจำเดือน ที่เรียกว่า PMS ปรับฮอร์โมน จึงนำมาใช้ในการรักษาภาวะเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ หรือ ช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate Cyst) นอกจากนี้ยาเม็ดคุมกำเนิดบางยี่ห้อยังใช้ในการรักษาภาวะขนดก สิว ผิวมัน ที่เกิดจากการมีฮอร์โมนเพศชายที่มากเกินไป

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมมีส่วนประกอบสำคัญ คือ ฮอร์โมน 2 ชนิด ได้แก่ เอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน ที่ออกฤทธิ์คุมกำเนิดหลากหลายกลไก ได้แก่ การยับยั้งการตกไข่ ทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว และปรับสภาวะเยื่อบุมดลูกไม่ให้เหมาะกับการฝังตัวของไข่

วิธีการรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม  ให้รับประทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 1 ครั้ง ในเวลาเดียวกันทุกวัน

• โดยถ้าเป็นยาคุมกำเนิดชนิด 21 เม็ด ให้รับประทานติดต่อกัน 21 วัน และหยุดรับประทานยา 7 วัน โดยในช่วงที่หยุดรับประทานยา จะมีประจำเดือนมา และสามารถเริ่มยาแผงถัดไปหลังจากหยุดยาได้ 7 วัน (หรือในวันที่ 8 ที่หยุดรับประทานยา) โดยไม่ต้องสนใจว่า ประจำเดือนจะหมดแล้วหรือไม่

• การใช้ยาคุมกำเนิดชนิด 28 เม็ด จะมีตัวยา 21 เม็ดและเป็นเม็ดแป้ง 7 เม็ด เหมาะสำหรับผู้ที่มักจะลืมรับประทานยา วิธีรับประทานคือให้รับประทานยาติดต่อกันทุกวัน และขึ้นแผงใหม่ทันที เมื่อรับประทานยาหมด โดยในช่วงเม็ดแป้งจะมีประจำเดือนมา

• นอกจากนี้ ยังมียาคุมกำเนิดที่มียาฮอร์โมน22 เม็ด และ 24 เม็ด และมีเม็ดแป้ง 6 และ 4 เม็ดตามลำดับ ซึ่งก็มีวิธีการรับประทานยาที่เหมือนกัน คือรับประทานยาติดต่อกันทุกวัน

**สำหรับการเริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดแผงแรก ให้เริ่มรับประทานวันที่ 1-5 หลังจากประจำเดือนมาวันแรก และแนะนำให้ใช้การคุมกำเนิดด้วยถุงยางอนามัยร่วมด้วย จนกว่าจะใช้ยาหมดแผง**

การลืมทานยาคุมกำเนิด

• การลืมใช้ยาคุม1 เม็ด ให้รับประทานยาคุม 1 เม็ดทันทีที่นึกได้ และรับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดที่เหลือตามปกติ

• การลืมใช้ยาคุมกำเนิด 2 เม็ด

• ถ้าเป็น 2 สัปดาห์แรก ให้รับประทานยาคุมกำเนิดครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2 ครั้ง นาน 2 วัน หลังจากนั้นให้ใช้วันละ 1 เม็ดจนหมดแผง

• ถ้าเป็นสัปดาห์ที่ 3 ให้หยุดยา รอประจำเดือนมาแล้วเริ่มยาคุมแผงใหม่ โดยต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยขณะมีเพศสัมพันธ์

• การลืมใช้ยาคุมกำเนิด 3 เม็ด ให้หยุดยา รอประจำเดือนมาแล้วเริ่มยาคุมแผงใหม่ โดยต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยขณะมีเพศสัมพันธ์

อาการข้างเคียงจากการใช้ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม

ผู้ที่รับประทานยาคุมกำเนิด อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ ตึงเต้านม น้ำหนักตัวเพิ่ม เลือดออกกระปริบกระปรอย ซึ่งถ้ามีอาการข้างเคียงมาก แนะนำปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อปรับชนิดของยาให้เหมาะสม

ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน 

แนะนำให้ใช้เมื่อฉุกเฉินเท่านั้น เช่น ในกรณีถูกข่มขืน ถุงยางอนามัยชำรุด ไม่ควรใช้เป็นประจำเนื่องจากประสิทธิภาพการคุมกำเนิดไม่ดีเท่าการใช้ฮอร์โมนรวม นอกจากนี้ยังมีผลข้างเคียงมาก ได้แก่ คลื่นไส้อาเจียน ประจำเดือนมาผิดปกติ เลือดออกกระปริบกระปรอย เป็นต้น

3. การใช้ยาฉีดและยาฝัง คุมกำเนิด

เป็นอีกหนึ่งในวิธีที่คุมกำเนิดด้วยการใช้ฮอร์โมน มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดสูง เนื่องจากลดความเสี่ยงในการลืมทานยา ซึ่งผู้ที่สนใจการคุมกำเนิดวิธีนี้สามารถปรึกษาแพทย์ที่โรงพยาบาลหรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเพิ่มเติม

4. การใช้ห่วง คุมกำเนิด

คือ การใช้อุปกรณ์ใส่ไปที่โพรงมดลูก ทำให้ไข่ไม่สามารถฝังตัวได้ ห่วงคุมกำเนิดบางชนิดมีผสมทองแดงที่ช่วยฆ่าเชื้ออสุจิ หรือผสมฮอร์โมนที่มีกลไลเพิ่มเติมในการยับยั้งการตกไข่ และทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว ผู้ที่สนใจการคุมกำเนิดวิธีนี้ สามารถปรึกษาแพทย์ที่โรงพยาบาลหรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเพิ่มเติม