ส่งฟรี! ที่เซเว่นอีเลฟเว่นทุกสาขา
ค้นหาสาขา
ใช้ยาอย่างไรให้ถูกต้องและปลอดภัย
ยาเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ ซึ่งแน่นอนว่าทุกคนในชีวิตจะต้องผ่านการใช้ยาเพื่อรักษาโรคหรือบรรเทาอาการต่างๆมาแล้ว ซึ่งยาแม้จะมีประโยชน์ในการช่วยรักษาโรค แต่ก็มีโทษเช่นกันหากใช้ไม่ถูกวิธี ดังนั้นมาดูหลักการใช้ยาสำคัญที่ควรทราบเพื่อทำให้เกิดการใช้ยาที่ถูกต้องและปลอดภัย
- ใช้ยาให้ถูกคน – เลือกใช้ยาให้ถูกกับบุคคล เด็ก ผู้ใหญ่ คนชรา ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือผุ้ที่มีความผิดปกติของตับไตที่จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา การใช้ยาในหญิงมีครรภ์ ให้นมบุตร ซึ่งควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรทุกครั้งก่อนการใช้ยา นอกจากนี้ยาสำหรับคนและสัตว์ ไม่สามารถใช้ร่วมกันได้
- ใช้ยาให้ถูกโรค – ผู้ป่วยต้องรับประทานยาให้ถูกต้องตามข้อบ่งใช้ สำหรับรักษาอาการต่างๆ เช่น ยาพาราเซตามอล (Paracetamol) ใช้สำหรับบรรเทาอาการปวด ลดไข้ ไม่สามารถนำมาลดน้ำมูกได้ หรือ ยาต้านจุลชีพ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ก็ไม่สามารถนำมารักษาอาการติดเชื้อที่เกิดจากเชื้อราหรือไวรัสได้
- ใช้ยาให้ถูกขนาด – ขนาดยาที่ต้องใช้ เช่นจำนวนเม็ดที่รับประทานต่อครั้ง หรือปริมาณยาที่ต้องทำการตวง ต้องให้เหมาะสมกับผู้ป่วยที่รับประทานยา เป็นเด็ก ผู้ใหญ่ หรือผู้ที่จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา
- ใช้ยาให้ถูกวิธี – ยาที่ผุ้ป่วยได้รับเป็นยารับประทาน หรือเป็นยาใช้ภายนอก ต้องใช้ให้ถูกวิธี ยาใช้ภายนอกห้ามนำมารับประทาน ยาที่ใช้เฉพาะที่เช่น ยาเหน็บช่องคลอด ยาหยอดตา ก็ต้องใช้ตามวิธีที่เภสัชกรแนะนำทุกครั้ง
- ใช้ยาให้ถูกเวลา – ยาที่ผู้ป่วยได้รับต้องรับประทานตามเวลาที่แนะนำเพื่อให้ได้ผลในการออกฤทธิ์ที่ดีที่สุด
ยาที่รับประทานก่อนอาหาร เป็นยาที่ดูดซึมได้ดีตอนท้องว่าง ควรรับประทานก่อนอาหาร 20-30 นาที
ยาที่รับประทานหลังอาหาร เป็นยาที่ดูดซึมได้ดีพร้อมอาหาร ควรรับประทานหลังอาหาร 15-30 นาที
ยาที่รับประทานหลังอาหารทันที เพื่อป้องกันการระคายเคืองกระเพาะ เช่น ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs
ยาที่รับประทานก่อนนอน เป็นยาที่มีผลในการทำให้หลับ หรือมีฤทธิ์ทำให้ง่วงซึม รับประทานก่อนนอน 30 นาที
นอกจากนี้ยาที่แนะนำให้รับประทานต่อเนื่องจนยาหมด เช่นยากลุ่มปฏิชีวนะ ก็ต้องรับประทานยาตามอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันการดื้อยา หรือผู้ที่มีโรคประจำตัวเรื้อรังเช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ก็ต้องรับประทานตามที่แพทย์สั่งห้ามหยุดยา หรือเพิ่ม ลด ขนาดยาเอง
หลักการใช้ยาข้างต้น แนะนำให้ผู้ป่วยปฎิบัติตามทุกครั้งเพื่อให้ผู้ป่วยที่ได้รับยาใช้ยาได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย นอกจากนี้ต้องไม่ลืมหากผู้ป่วยเคยมีการแพ้ยาควรแจ้งเภสัชกรทุกครั้งหรือนำบัตรประจำตัวผู้แพ้ยาไปด้วย ก่อนการใช้ยาต้องอ่านฉลากยาให้ละเอียดทุกครั้ง ดูวันหมดอายุ หรือความผิดปกติของยาที่รับประทานด้วยเช่น เม็ดแตก รสชาติเปลี่ยน หากมีปัญหาหรือข้อสงสัยในการใช้ยาให้ปรึกษาเภสัชกรเพื่อให้ได้รับยาที่ถูกต้องและปลอดภัยที่สุด
